Wij zijn op bezoek geweest bij de PAN op de plaats waar op dat moment ook de Winterswijkse schaapskudde zich bevond, te weten achter in Kotten, waar de oude Borkense spoorbaan de Kuipersweg kruist.
Ter plaatse gaf Jan Stronks een uitleg over de PAN. PAN staat voor Particulier Agrarisch Natuurbeheer. PAN is opgericht op 11 november 1997. PAN bestaat uit een coöperatieve vereniging en een stichting en is opgericht door agrariërs, landgoedeigenaren, de wildbeheereenheid Winterswijk en de plaatselijke natuurverenigingen. Het werkgebied van PAN bestaat uit de gemeente Aalten, de gemeente Winterswijk en aangrenzende delen van de gemeenten Oost-Gelre en Berkelland. Het doel van PAN is het verhogen van de kwaliteit van het overwegend kleinschalige agrarische cultuurlandschap, zowel op het gebied van natuur en landschap als op het gebied van duurzame landbouw en recreatie. Onze ervaring is dat dit goed samen kan gaan door een goede afstemming waarbij deze vier functies elkaar kunnen versterken. Bij deze afstemming vervult PAN een belangrijke rol.
Daarna gaf de heer Berenschot een korte uiteenzetting over de Winterswijkse schaapskudde:
De schaapskudde
In 2006 is PAN met een nieuw beheersinstrument gaan werken: de gehoede schaapskudde. Deze kudde van circa 160 tot 180 ooien met zo’n 240 lammeren en enkele geiten beheerd onder het toeziend oog van de herder, Roelof Kuipers, en zijn honden terreinen in de gemeenten Winterswijk en Oost-Gelre. De schaapskudde is geen doel op zich, maar een middel om bepaalde typen natuur optimaal te beheren. De herder kan door particulieren, organisaties en bedrijven ingehuurd worden. De schaapskudde neemt hij zonder extra kosten mee.
Begin 2007 is begonnen met een tweede kudde. De eigenaar en herder van deze kudde is Marinus van Merkenstein. Doordat we gebruik kunnen maken van de subsidie instandhouding schaapskuddes kunnen we voor een lager tarief natuurterreinen beheren waardoor de interesse van terreineigenaren voor deze vorm van beheer is toegenomen.
De kuddes worden momenteel ingezet voor het beheer van de volgende terreinen:
- De natuurlijke stadsparken in Lichtenvoorde.
- De Scholtenbrug en enkele andere parken in het centrum van Winterswijk.
- Een voormalige vuilnisbelt in Winterswijk.
- Diverse verspreid liggende natuurterreinen
De opdrachtgevers zijn: de gemeente Winterswijk, de gemeente Oost-Gelre, Natuurmonumenten, het Geldersch Landschap, de Regio Achterhoek, het Waterschap Rijn en IJssel en enkele particulieren. De kudde trekt in de periode april t/m november van terrein naar terrein. ’s Nachts verblijft de kudde binnen een tijdelijke afrastering in de omgeving van het te beheren terrein. In de dagen dat niet met de kudde wordt gewerkt wordt de kudde in de omgeving van te beheren terreinen in graslanden ingeschaard. De intensiteit waarmee begraasd wordt (en daarmee ook het kostenplaatje) is afhankelijk van het type terrein.
En natuurlijk herder Roelof Kuipers die veel interessante dingen wist te vertellen over zijn kudde.
Hij gaf ondermeer aan wat de voordelen van een schaapskudde zijn ten opzichte van machinaal onderhoud:
Voordelen van het beheer met een schaapskudde in vergelijking met machinaal beheer zijn:
- Structuurvariatie van de vegetatie en daarmee de soortenrijkdom van zowel flora als fauna neemt toe.
- Verspreiding van zaden en kleine dieren die met de schaapskudde meeliften.
- Geen verdichting van de grasmat.
- Geen ronkende motoren en geen uitlaatgassen.
- Toeristisch / recreatief aantrekkelijk.
- Beheer wordt eenvoudiger van reliëfrijke terreinen die moeilijk met machines beheerd kunnen worden.
Ondanks het natte weer was de opkomst goed.
De mensen vonden de uiteenzettingen erg interessant.
En verschillende mensen gaven direct al aan om sposor te worden van de schaapskudde.
Kortom: Het was weer een zeer geslaagde en leerzame middag.