Sociëteitslid Johan Harbers belichtte op enthousiaste en humoristische wijze het ontstaan van onze soort en soortgenoten, en onze intellectuele en emotionele verwantschap en tekortkomingen ten opzichte van onze naaste familie, de mensaap.
De wetenschappelijke naam ‘Primates’ betekent ‘eersten’. Deze soorten behoren biologisch gezien allemaal tot één zogenaamde orde, omdat ze evolutionair erg verwant zijn. Ze hebben gemeenschappelijke voorouders. De primaten of opperdieren (220 soorten) vormen een orde van ver geëvolueerde zoogdieren, waartoe alle halfapen en apen, mensapen en de mens worden gerekend.
Om de evolutie van de mensapen en de mens in een breder perspectief te kunnen plaatsen, is het belangrijk om te weten hoe onze familiestamboom eruit ziet. Wat is de oorsprong van onze soort en onze verwanten? Hoe genetisch dicht ligt de mensaap bij de mens of andere menssoorten die geleefd hebben (zoals de Neanderthaler)?
Wij hebben mensapen gerangschikt als dieren, dus in een lagere orde geplaatst, maar zien nu, door vele onderzoeken en de kennis van ons DNA, dat ze een soortgenoot zijn, met veel overeenkomsten in gedrag, emoties, enz.
Als mensen lachen om onze familieleden bij de primaten, dan wordt hun een spiegel voorgehouden, zei primatoloog Frans de Waal. Onbarmhartig laten deze dieren zien dat ook wij slechts naakte apen zijn. Frans de Waal is een Nederlandse bioloog. Hij is gespecialiseerd in primatologie en ethologie, en deed veel onderzoek naar intelligentie en emoties van dieren. Ook trok hij de aandacht met onderzoek binnen primatengemeenschappen naar conflictoplossing, verzoening, empathie en de evolutie van de moraliteit. Zijn vergelijkingen tussen het gedrag van mensen en andere diersoorten hebben hem wereldberoemd gemaakt.
Primaten hebben zeer gecompliceerde gedragssystemen ontwikkeld, zoals complexe sociale structuren en communicatie (kameraadschap, sex, macht, maar ook empathie), politieke samenwerkingsverbanden, bewustzijn en zelfbewustzijn.
Johan Harbers vertelde hoe verrassend veel overeenkomsten er zijn tussen ons mensen en primaten. Herkenbare communicatie via gedragsuitingen (geluiden, lichaamshouding eventueel met haren rechtop staand, tanden laten zien, roffelen, stampen, slaan en bijten, etc.) en intelligentieaspecten en psychologische processen werden belicht (elkaar uitdagen, voor de gek houden, te slim af zijn, voordoen, na-apen, dreigen, pijnigen, martelen, liefkozen, onderdanigheidsgedrag, dominantie, geschater, etc.)